Ulu Öndər Heydər Əliyev 1990-cı ildə xalqımızın düçar olduğu ağır siyasi durumda, fəlakətli günlər Vətənə gəlmişdir. Həmin günlərdə xalqın böyük əksəriyyəti diqqətini Naxçıvana, Heydər Əliyev şəxsiyyətinə yönəltmişdir. Dövləti və xalqı gözləyən təhlükələrin qarşısını almaq məqsədilə xalqın sağlam qüvvələri böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevə müraciət etmişdirlər. Ölkəni fəlakətli vəziyyətdən yalnız Heydər Əliyev qurtara bilərdi. Xalqımızın Heydər Əliyev şəxsiyyətinə olan bu inamı heç də səbəbisiz deyildir. Çünki Ulu Öndər ötən əsrin 70-80-cı illərində Azərbaycana rəhbərlik etdiyi zaman misilsiz xidmətlər göstərərək keçmiş SSRİ kimi böyük bir dövlətin ali rəhbərliyi səviyyəsinə yüksəlmişdir. O zaman Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi institutların inkişafına verdiyi dəstək sayəsində müstəqil dövlətçilik ənənələrinin inkişafı prosesi başlandı. Ulu Öndər Heydər Əliyev 1992-ci il noyabrın 21-də Yeni Azərbaycan Partiyasının Naxçıvan şəhərində keçirilmiş təsis konfransında partiyanın sədri seçilmişdir. Partiya Ulu Öndər ətrafında yaradılmışdır, onun siyasi təcrübəsi, bilikləri, xalq qarşısında göstərdiyi xidmətlər, Naxçıvanda çalışdığı dövrdə göstərdiyi əsl vətənpərvərlik və öz xalqına olan sadiqlik Azərbaycanın mütərəqqi insanlarını onun ətrafında birləşdirdi. Ulu Öndərin təcrübəsi və siyasi peşəkarlığı sayəsində YAP ölkənin ən böyük və effektiv siyasi qüvvəsinə çevrilmişdir.
Ümummilli lider idarəçilik təcrübəsinə əsaslanaraq blokada şəraitində olan Naxçıvanda uğurlu tədbrlər həyata keçirdi. Həmin zamanlar Ulu Öndər Heydər Əliyev muxtar respublikanın hərtərəfli inkişafına çalışmışdır. Ən önəmlisi isə müxtar repblikanı erməni millətçilərindən qorumuşdur. O illərdə Ümummilli Lider demişdir: “Mən son vaxtlar Naxçıvanın inkişafı ilə əlaqədar bəzi tədbirlər həyata keçirmək barədə qərarlar vermişəm. Bunlar lazımdır. Nə üçün? Çünki Naxçıvanın vəziyyəti, onun coğrafi vəziyyəti və Naxçıvana qarşı ermənilərin daimi ərazi iddiası Naxçıvanı xüsusi inkişaf etdirmək məsələsini qarşımıza qoyur. Naxçıvan Azərbaycanın ən qədim torpaqlarından biridir. Naxçıvanda Azərbaycanın milli mədəniyyətini, memarlığını, rəssamlığını nümayiş etdirən abidələr vardır. Biz Azərbaycanın xüsusi ağır şəraitdə olan bir hissəsini gərək o qədər inkişaf etdirək ki, oradakı problemlər insanları narahat etməsin. Həmin insanlar orada daim yaşasınlar. Azərbaycan torpağını qorusunlar, saxlasınlar. Bax, bunlara görə bu qərarlar qəbul olunmuşdur”.
Naxçıvanda həyata keçirilən demokratik tədbirlər bütün Azərbaycana nümunə olmuşdu. Heydər Əliyev Azərbaycan SSR Ali Sovetinin 1991-ci il fevralın 5-də açılmış sessiyasındakı çıxışında mövcud siyasi vəziyyəti əhatəli təhlil etdi, böhranın, habelə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin səbəblərini, SSRİ və respublika rəhbərlərinin yol verdiyi ciddi qüsurları və onları aradan qaldırmağın, təcavüzkar Ermənistana qarşı müdafiə mövqeyindən çıxıb birlikdə mübarizə aparmağın vacibliyini qeyd etdi. Onun çağırışını xalq ruh yüksəkliyi ilə qarşıladı.
Həmin sessiyada dövlətin adı dəyişdirilərək “Azərbaycan Respublikası” adlandırıldı, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bayrağı dövlət bayrağı kimi təsdiq olundu. Bütün bunlar Azərbaycanın Naxçıvadan başlanan müstəqillik yoludur. 1991-ci il sentyabrın 3-də Heydər Əliyevin Naxçıvan MR Ali Məclisinə Sədr seçilməsi bu istiqamətdə fəaliyyəti daha da sürətləndirdi. Həmin ay imzanlan ən önəmli sənəd “Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etmək haqqında” Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Bəyannaməsidir. Bu sənədlə dövlət müstəqilliyimiz üçün ilikin yol açılmışdır. Xalqınn iradəsini ifadə edən Bəyannamə “Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına, Azərbaycan Respublika-sının suverenliyi haqqında və Azərbaycan Respublikasının iqtisadi müstəqilliyinin əsasları haqqında konstitusiya qanunlarına əsaslanaraq” qəbul edilmişdir.
Təəssüf ki, dövlət müstəqilliyinin ilk illərində hakimiyyətdə olan qüvvələr Konstitusiya Aktının prinsiplərinə əməl edə bilmədilər. O zamanlar hakimiyyətdə olan siyasi dairələrin səriştəsizliyi az qala bu müstəqilliyin də itirilməsinə gətirib çıxaracaqdı. Bir-birini əvəz edən Mütəllibov və AXC-Müsavat iqtidarları əslində dövlətçilik deyil, hakimiyyətlərini qoruyub saxlamaq maraqlarından çıxış edir və beləliklə, hələ kövrək olan dövlət müstəqilliyini təhlükə altına salırdılar. Həmin dövrdə hakimiyyətdə olanlar yeni yaranan müstəqil dövlətçiliyin möhkəmlənməsi üçün nəinki bir iş görmədilər, əksinə ölkəni dünyada gedən bütün proseslərdən uzaq salaraq təklənməsinə, təcrid olunmasına xidmət göstərdilər. Yalnız Ulu Öndər Heydər Əliyev hakimiyyətə yenidən gəlişi ilə Azərbaycana siyasi nəfəs verdi. Böyük siyasi xadimin ideyaları bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən mükəmməl şəkildə reallaşdırılır. Prezident İlham Əliyevin ötən dövr ərzində prezident kimi fəaliyyəti, özəlilklə Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində ata vəsiyyətini yerinə yetirməsi yaddaşlara və tarixə həkk edildi. Ulu Öndərin üzərinə götürdüyü xilaskarlıq missiyasını hazırda Prezident İlham Əliyev uğurla davam etdirir.
Əziz Mikayılov,
Sabirabad Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında həkim-anestezioloq
