Təhlükəsizlik təmin edilmədən inkişaf mümkün deyil. Müasir dünyada dövlətlərin sabitliyi, iqtisadi inkişafı və sosial rifahı birbaşa olaraq təhlükəsizliklə sıx bağlıdır. Qlobal miqyasda artan gərginlik, silahlı münaqişələr, terrorizm, separatizm və kiberhücumlar fonunda hər bir dövlət öz milli təhlükəsizlik sistemini gücləndirməyə, həmçinin beynəlxalq tərəfdaşlarla birgə müdafiə mexanizmləri yaratmağa çalışır. Bu baxımdan Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) çərçivəsində hərbi və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi mühüm strateji əhəmiyyət kəsb edir.
Beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin kobud şəkildə pozulduğu, yeni geosiyasi toqquşmaların və münaqişələrin meydana gəldiyi dövrdə ölkələrimiz arasında hərbi və hərbi-texniki sahədə əməkdaşlığın inkişafı son dərəcə vacib amildir. Türk dövlətləri ortaq tarix, mədəniyyət və dəyərlərlə yanaşı, eyni zamanda ortaq təhlükəsizlik maraqlarını da paylaşırlar. Bu baxımdan, təhlükəsizlik məsələlərində koordinasiyanın artırılması regional sabitlik üçün mühüm zəmin yaradır.
Azərbaycan ilə Türkiyə arasında mövcud olan dərin hərbi əməkdaşlıq bütün Türk dünyası üçün nümunəvidir. Müttəfiqlik münasibətlərinə əsaslanan bu əməkdaşlıq, təkcə ikitərəfli çərçivədə deyil, həm də TDT-nin ümumi təhlükəsizlik sisteminin güclənməsinə mühüm töhfə verir. Yalnız son bir il ərzində Azərbaycan və Türkiyə arasında 25-dən artıq ikitərəfli və çoxmillətli hərbi təlimlər keçirilmişdir. Bu təlimlər ordular arasında qarşılıqlı uyğunlaşmanı, hərbi təcrübə mübadiləsini və əməliyyat qabiliyyətinin artırılmasını təmin edir.
Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələr arasında hərbi əməkdaşlığın dərinləşməsi ortaq müdafiə mexanizmlərinin formalaşması baxımından mühüm addımdır. Birgə təlimlər, müasir silah sistemləri və texnologiyaların mübadiləsi, sərhəd təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kimi məsələlər TDT-nin fəaliyyət gündəliyində xüsusi yer tutur. Hər bir üzv dövlətin müdafiə potensialının gücləndirilməsi bütövlükdə Türk dünyasının təhlükəsizlik arxitekturasını möhkəmləndirir.
Azərbaycan Prezidenti tərəfindən irəli sürülən 2026-cı ildə ölkəmizdə Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv ölkələrin birgə hərbi təlimlərinin keçirilməsi təşəbbüsü bu istiqamətdə atılacaq növbəti mühüm addımdır. Bu təklif, üzv ölkələr arasında müdafiə sahəsində əməkdaşlığın daha da möhkəmlənməsinə, ortaq təhlükəsizlik sisteminin təkmilləşdirilməsinə və ordular arasında qarşılıqlı etimadın artırılmasına xidmət edəcəkdir. Eyni zamanda, bu təşəbbüs Türk dünyasının vahid güc mərkəzi kimi çıxış etməsini daha da möhkəmləndirəcək.
Bu təlimlərin keçirilməsi həm də TDT-nin regional sabitlik və təhlükəsizlik proseslərində oynadığı rolu daha da gücləndirəcək. Türk dövlətlərinin birgə hərbi təlimlər vasitəsilə əldə etdiyi koordinasiya və sinerji regionda potensial təhdidlərə qarşı birgə cavabvermə imkanlarını artıracaq, sülhün və sabitliyin qorunmasına xidmət edəcəkdir. Bu, həm də təşkilatın beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artmasına və təhlükəsizlik sahəsində etibarlı tərəfdaş kimi tanınmasına gətirib çıxaracaq.
Nəticə etibarilə, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində hərbi və təhlükəsizlik əməkdaşlığının genişləndirilməsi, qarşılıqlı müdafiə qabiliyyətinin artırılması və birgə təlimlərin keçirilməsi regionda sülhün və sabitliyin təmin olunmasına mühüm töhfə verir. Türk dövlətlərinin birliyi yalnız mədəni və iqtisadi sahələrdə deyil, həm də müdafiə və təhlükəsizlik istiqamətində güclü strateji əməkdaşlığa əsaslanır. Bu birliyin möhkəmlənməsi Türk dünyasının qlobal miqyasda vahid güc kimi formalaşmasına və beynəlxalq təhlükəsizlik sistemində öz layiqli yerini tutmasına imkan yaradacaqdır.
Nail Xanməmmədov,
Sabirabad rayonu Ulacalı kənd tam orta məktəbinin direktoru
