Bu gün toxunalacağımız mövzu turizmə aiddir. Bununla bağlı Azərbaycan Respublikasının Turizm Agentliyinə sorğu göndərmişəm. Sorğu 5 suallı əhatə edir.
1. Daxili turizmin vəziyyəti ilə bağlı monitorinq aparılıbsa, nəticə nə olub? Ümumilikdə 2020-2022-ci illərdə pandemiya ilə əlaqədar sanitar tələblərin icrası ilə bağlı mütəmadi monitorinqlər həyata keçirilmişdir. Həmçinin daxili turizmdə xidmət keyfiyyətinin artırılması ilə bağlı qanunvericiliklə mehmanxanaların ulduz kateqoriyası üzrə sertifikatlaşması icbariləşmişdir. Məqsəd yerləşmə sahəsi üzrə xidmət keyfiyyətinin artırılmasıdır. Eyni zamanda, 2020-ci ildə ətraflı şəkildə sorğu həyata keçirilib. Sorğunun ümumi hesabatı əlavə olunur.
2020-ci ilin Oktyabr ayında Azərbaycan Respublikası Dövlət Turizm Agentliyi Daxili Turizmə dair araşdırmanın həyata
keçirilməsini SIAR Research and Consulting Group şirkətinə həvalə etmişdir
SIAR Research and Consulting Group Gürcüstanda, Mərkəzi Asiyada, Mərkəzi və Şərqi Avropada da fəaliyyət göstərən, Azərbaycanın ən böyük araşdırma və araşdırma-əsaslı məsləhətçi şirkətidir.
Layihənin başlıca məqsədi əhalinin daxili turizmə münasibətini öyrənməkdir. Əməkdaşlığın nəticəsi olaraq, Azərbaycan
Respublikası Dövlət Turizm Agentliyi kəmiyyət sorğusundan istifadə edərək layihə zamanı öyrəniləcək bir sıra əsas
məqsədləri əsas tutdu:
• Turizmlə əlaqəli üstünlüklər
• Səyahət tezliyi və ayı
• Daxili turizm üçün maneələr
• Daxili turizm səyahətlərinin məqsədi
• Məlumat mənbələri
• Digər
Layihə çərçivəsində Azərbaycanın 16 şəhərinin əhalisi arasında 3000 sorğu həyata keçirilmişdi
Ən çox inkişaf etmiş turizm Kənd turizmi "son 2 il ərzində sınanmış" və «sınanılması istənilən turizm növü" baxımından birmənalı liderdir.
Ziyarətin səbəbi Başlıca ərazilərin əksəriyyəti «gözəl təbiət» və «dostlar və qohumlar» baxımından ziyarət edilir.
Daha inkişaf etmiş infrastrukturu Bakı ən çox «dostlar və qohumlarla» yanaşı, «daha inkişaf etmiş infrastrukturuna» görə də səyahət olunur.
Səyahət İl ərzində ortalama səyahət sayı: 2.6.
• Respondentlərin 60%-i üçün yay səyahətlər üçün əsas dövrdür.
• Daxili səyahət zamanı orta gecələmə sayı: 4.7.
• Orta hesabla səyahət 3.4 nəfərlə olunur.
• 54% ailə, 18% dostlarla, 15% fərdi, 9% cütlüklə səyahətə çıxır.
• Respondentlərin 62%-i səxsi avtomobilindən istifadə edərək səfərə çıxır.
• 86%, ümumiyyətlə, tur paketlərindənsə, daha çox fərdi planlamaya üstünlük verir.
• 53% interneti daxili turizm imkanları haqqında əsas məlumat mənbəyi hesab edir, 39% isə dost və qohumlarından tövsiyə alır.
• Səyyahların 32%-i kirayə evlərdə, 24%-i mehmanxanalarda, 22%-i dostların/qohumların evində qalmağa üstünlük
verirlər.
• Mehmanxanalara üstünlük verənlərin 67%-i bölgələrdə göstərilən xidmətlər ilə müqayisədə yaşayış qiymətlərinin məqbul və ya olduqca məqbul olduğunu düşünür
• Respondentlərin 8%-i SAHMAN haqqında eşidib, 3%-i isə bu proqramın səyahət qərarlarına təsir etdiyini söyləmişdir.
• Səyahət başına ortalama xərc: 667 AZN
Sorğu: Son 2 il ərzində hansı turizm növlərini sınamısınız? (maksimum 3 seçim edin)Bəzi vətəndaşların sınandıqları turizm Kənd turizmi - 23% Düşərgə - 13% Kulinariya turizmi - 10% Dağa qalxmaq, piyada gəzinti - 10%
Quşları seyr etmək - 10% Sağlamlıq - 9% Alış-veriş - 9% İdman turizmi - 9%
Qolf - 8% Festivallar - 7% Şərab turizmi - 6% Aqro-turizm - 4%
Ekstremal turizm - 3%
Başlıca üstünlük vermə səbəbləri (top 2) Sorğu : Daxili səyahətlər üçün xüsusi turizm yerlərini seçməyinizin əsas səbəbləri hansılardır? (maksimum 3 şəhər, maksimum 1 səbəb hər şəhər üçün)Şəki:
Mədəni/Tarixi irs = 50% Gözəl təbiət = 21%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 77% Dost və qohumların ziyarəti = 10%
Şamaxı:
Gözəl təbiət = 33% Dostlar və qohumlar = 16%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 67% Dost və qohumların ziyarəti = 13%
Quba:
Gözəl təbiət = 37% Dostlar və qohumlar = 18%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 74% Sağlamlıq = 10%
Qusar:
Gözəl təbiət = 41% Dostlar və qohumlar = 16%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 74% Sağlamlıq = 10%
Qəbələ / İsmayıllı:
Gözəl təbiət = 39%/52% Dostlar və qohumlar = 14%/12%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 78%/78% Sağlamlıq = 8%/10%
Gəncə:
Dostlar və qohumlar = 29% Mədəni/Tarixi irs = 19%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 64% Dost və qohumların ziyarəti = 13%
Bakı:
Dostlar və qohumlar = 50% Daha inkişaf etmiş infrastruktur = 18%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 41% Dost və qohumların ziyarəti = 21%
Lənkəran:
Gözəl təbiət = 30% Dostlar və qohumlar = 26%
Ziyarətlərin başlıca məqsədiİstirahət = 67% Dost və qohumların ziyarəti = 14%
XərclərSorğu: Ölkə daxili turizm üçün nə qədər əlverişlidir? 1 - heç əlverişli deyil; 5 - çox əlverişlidir
Ortalama əlverişlilik dərəcəsi (maksimum = 5.0) 2 yüksək qiymət %-i (yəni «əlverişli» + «çox əlverişli»)
Tur paket 3.6 58%
İdman və əyləncə 3.9 68%
Muzeyləri, tarixi abidələri və
yerləri ziyarət etmək 4.1 77%
Alış veriş 4.2 76%
Sorğu: Ödəməyə nə qədər çox hazırsınız? 1 - heç hazir deyiləm; 5 - çox hazıramOrtalama ödəməyə hazırlıq dərəcəsi (maksimum = 5.0) 2 yüksək qiymət %-i (yəni «hazıram» + «çox hazıram»)
Tur paket 3.3 52%
Yaşayış 4.0 72%
Muzeyləri, tarixi
abidələri ziyarət etmək 3.9 71%
İdman və əyləncə 3.8 65%
Alış veriş 4.1 75%
Nəqliyyat 4.0 72%
Qida və içki 4.3 80%
Cəmi xərclər 667 AZN
Yaşayış yeri xərcləri 191 AZN
Alış-veriş xərcləri 190 AZN
Qida və içki xərcləri 175 AZN
Nəqliyyat xərcləri 107 AZN
Respondent özü də daxil olmaqla xərcləri çəkilən nəfər sayı 2.3 nəfər
2. Ölkədə turizm zonalarında qiymətlər hansı səviyyədədir (regionlarla qeyd edilsin)?“Ölkəni tərk edən turistlərlə marketinq araşdırması” hesabatı
Business Insight ESOMAR - Ümumdünya Marketinq və Tədqiqat Ekspertləri Assosiasiyasının üzvüdür.
Business Insight bütün marketinq, sosial tədqiqat layihələri və tanıtım kampaniyalarını ICC/ESOMAR Marketinq və Sosial Tədqiqatlar Təcrübəsi Kodeksində və ISO 20252 beynəlxalq standartlarının tələblərində təcəssüm olunmuş ən yüksək peşəkar və etik standartlara uyğun olaraq həyata keçirir.
Tədqiqat 2019-cu ilin avqust ayında 20 gün ərzində aparılıb. Sorğu anketləri layihənin işçi qrupu tərəfindən hazırlanıb. Sorğuya cəlb olunmuş müsahibəçilər müvafiq təlimlərdən keçmişlər. Sorğunun nəticələri təhlil edilib və avqust ayında hesabat hazırlanıb.
Ölkəyə gələn xarici vətəndaşların aylıq gələri və ailəsi gəliri
12 üzrə gələn turistlərin sorğunun nəticələrinə əsasən ən çox turist Səudiya Ərəbistanından (307 nəfər), Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən (269 nəfər), Rusiya (246 nəfər) gəlib. Səudiya Ərəbistanından gələn bir nəfər gələnlərin (24,4 faizin orta aylıq gəliri) orta aylıq gəliri 2000 ABŞ dollarınadək ailənin orta aylıq gəliri (21.2 faiz) 7000 ABŞ dollarından yuxarıdır. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən bir gələnlərin (22.3 faiz) 7000 ABŞ dollarından yuxarı, ailənin orta aylıq gəliri (37.5 faiz) 7000 ABŞ dollarında yuxarıdır.
Azərbaycana gələn əcnəbi qonaqların səfər məqsədləri araşdırıldıqda məlum olur ki, ölkəmizə gələn əcnəbilərin əksəriyyəti istirahət və əyləncə məqsədilədir. Respondentlərin 81,4 faizi Azərbaycana istirahət və istirahət üçün gəldiyini iddia edir. 10.1 faiz dostlarını və qohumlarını görməyə, 4.8 faiz biznes məqsədilə gəlir. Məlumatları isə əksər hallarda internet vasitəsi ilə əldə edirlər. Dost tanış vasitəsi ilə ölkə haqqında informasiya 2-ci yerdədir. Səfirlik vasitəsi ilə əldə edilən informasiya 12 ölkə arasında yalnız yalnız Hindistandadır və 0.7 faiz təşkil edir. Tur Agentlər vastəsi ilə ölkə haqqında informasiya ən yüksək göstərici Hindistan ( 21.2 faiz), Almaniya (10.5 faiz), Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (10 faiz). Məlumat almadan - Spontan səfər ən yüksək göstərici 2.1 faizdir bu da İranın payına düşür. 1.2 faiz Rusiya, 0.8 faiz Türkiyə, 0.7 faiz Hindistan, 0.8 faiz Türkiyə. TV vastəsilə rəqəmlər 6 faizi keçmir.
İnternet resurslarında Azərbaycanın mövcud turistik yerləri haqqında məlumatların əldə edilməsində google (57,3%) və sosial medianın (32,6%) payı xeyli yüksəkdir.
Araşdırmaların nəticələrinə nəzər saldıqda məlum olur ki, hər 10 ziyarətçidən 6-sı ölkəmizə fərdi səfər edib, onların 19,4 faizi isə daha sərfəli qiymətlər təklif etdiyi üçün turpaketlərdən istifadə edir.
Tur paket istifadəçilərinin əksəriyyəti (53% - 165 nəfər) hər şey daxil bir növ - "Nəqliyyat + Gecə + Qida, Aksiya" paketini seçir.
Azərbaycana turpaketlərlə gələn ziyarətçilərin 17%-i (310 nəfər) turpaketə nə qədər pul xərclədiyini xatırlamayıb və ya məbləği açıqlamaq istəməyib. Əsasən turpaketin qiyməti 3000 manat civarında idi.
Turistlər yola düşməzdən əvvəl orta hesabla 1304 AZN xərcləyirlər. Xərclərin böyük hissəsi hava nəqliyyatına xərclənib. Azərbaycan hava xətlərinin beynəlxalq daşımalarının orta qiyməti digər ölkələrin (məlumat 2019 aiddir) şirkətlərindən aşağıdır.
Səudiyyə Ərəbistanından olan turistlər yola düşməzdən əvvəl Azərbaycan aviaşirkətlərinə üstünlük verənlərlərdəndir. 4678 nəfər ölkənin aviaşirkətinə , 2473 nəfər beynəlxalq aviaşirkətlərə üstünlük verir. Böyük Britaniya turistlərin bir çoxu 2331 nəfər beynəlxalq aviaşirkətə, 1437 nəfər ölkə avişirkətinə üstünlük verir.
Araşdırmalar göstərir ki, turistlərin Azərbaycana çoxsaylı səfərləri adi hal deyil. Ziyarətçilərin yarıdan çoxu (75%) Azərbaycana ilk dəfədir ki, gəlib.
Regionlar paytaxt kimi məşhurlaşır. Hər 10 turistdən 5-i istirahəti zamanı Azərbaycanın bölgələrinə səfər edir.
Azərbaycanda 7 gündən çox davam edən gecələmələrin əksəriyyəti qohum səfərlər, ezamiyyətlər və sağlamlıq turizmi ilə bağlıdır.
Qəbələ ümumilikdə turistlərin sevimli rayonudur. Təbiəti, gəzinti imkanları və əyləncə parkları Qəbələni turizm bölgələri arasında bir nömrəli edir. Turistlərin əsas hissəsi Qəbələni öz marşrutlarına daxil edir.
Araşdırmalar da təsdiq edir ki, Qəbələ Azərbaycanın ən mühüm turizm mərkəzlərindən biridir və turizmin inkişafı üçün əlverişli imkanlara malik regiondur. Əcnəbilərin yarıdan bir qədər çoxu (51,4%) Qəbələdə qaldığını qeyd edib. Əlverişli iqlim şəraiti, cəlbedici infrastrukturu və keyfiyyətli turizm obyektləri ilə Qəbələ digər bölgələrlə müqayisədə həm yerli, həm də xarici turistlərin daha çox üz tutduğu yerdir.
Əcnəbilər adətən Bakıda 4 ulduzlu otellərə, lüks otellərə, regionlarda isə 5 ulduzlu otellərə üstünlük verirlər. Gecələmə seçimlərinin əksəriyyətinə səhər yeməyi daxildir.
Ziyarətlərin proporsional paylanmasına baxıldığında, tarixi yerləri alış-veriş və mədəniyyət obyektləri izləyir. Respondentlərin 70,4%-i tarixi, 55%-i isə mədəniyyət obyektlərini ziyarət etdiyini bildirib. Göründüyü kimi, sorğuda iştirak edən ölkə vətəndaşları mədəni irs konsepsiyasını yüksək səviyyədə qavrayırlar.
Araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycana gələnlərin əksəriyyəti (63%) Azərbaycana xərcləri qarşılanmalı olan insanlarla deyil, fərdi şəkildə səfər edir. Demoqrafik xüsusiyyətlərə nəzər salsaq, turistlərin 42,5 faizi subay, 1,9 faizi isə boşanmış/duldur. Araşdırmalar göstərir ki, ölkəmizə daha az ziyarətçi ailəsi və ya qohumları ilə gəlir.
Xərcləri turistlərin hesabına ödənilən insanlar əsasən 14 yaşdan yuxarıdır.
Respondentlərin 93 faizi Azərbaycanda olduqları müddətdə sərf etdikləri ümumi məbləği qeyd edib. Məlum olub ki, 1 turist Azərbaycanda olduğu müddətdə orta hesabla 3523 manat xərcləyib. Bir turistə düşən orta xərclərin artırılması məqsədinə nail olmaq üçün ailə üzvləri ilə səfər edən turistlərin sayının və səfərlərinin tezliyinin artırılması üçün lazımi tədbirlər görülə bilər.
Sorğu göstərir ki , Azərbaycana gələn turistlərin ölkəmizdə təhlükəsizlik hissi yüksəkdir . Ölkədəki sabitlik Azərbaycanda təhlükəsizliyin dərk edilməsinə də müsbət təsir göstərir. Turistlər xüsusilə əyləncə məkanlarında və çimərliklərdə özlərini təhlükəsiz hiss etdiklərini qeyd edirlər.
Azərbaycanın müştəri loyallığı indeksi (NPS) 39 baldır.
Ümumiyyətlə, müştəri loyallığı indeksi üzrə 39 bal pis nəticə deyil. Bununla belə, tədqiqatda əsas məsələ müştəri loyallığının ölçülməsi olsa da, nəticələr mövcud turizm şəraitinin yaxşılaşdırılmasının həyata keçirilməli olduğunu təsdiqləyir. Ən yüksək bal toplayan ruslar (127), ən az bal isə israillilərdir (14).
“Business Insight” şirkəti Azərbaycana gələn xarici turistlər arasında mövcud turizm mühitindən məmnunluq və inam səviyyəsini müəyyən etmək üçün sorğu keçirib.
Sorğular turistlərin daha çox əlçatan olduğu yerlərdə - H.Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanı, Dəmiryol Vağzalı, Astara və Sınıq Körpü kimi 12 müxtəlif ölkədən 1601 respondentlə könüllülük prinsipi əsasında aparılıb.
Sorğunun hədəf qrupu Azərbaycanda olduqları müddətdə heç bir qazanc əldə etmək üçün deyil, Azərbaycana turizm məqsədi ilə gələn 18 yaşdan yuxarı əcnəbi turistlərdir.
Respondentlərin demək olar ki, yarısı (822 respondent) Səudiyyə Ərəbistanından (307 respondent), Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən (269 respondent) və Rusiyadan (246 respondent). İran, Hindistan və Türkiyədən olan 100-dən çox səyahətçidən də müsahibə götürülüb. Sorğunun hədəf qrupunu ehtiva edən digər 6 ölkədən kifayət qədər turist olmadığı üçün sorğular çox sayda turisti əhatə edə bilmədi.
Respondentlərin 62%-i kişilər, qalan 38%-i isə xanımlar olub. Onların əksəriyyəti ali təhsillidir (79%).
Respondentin orta aylıq gəliri 4390 dollar, ailənin gəliri isə 8931 dollardır. Ərəblərin orta aylıq gəliri daha yüksək, keçmiş Sovet respublikalarının gəlirləri isə aşağıdır.
Sosial-iqtisadi xüsusiyyətlərə görə seqmentləşdirmə onu göstərir ki, yüksək gəlirli insanlar turizm məkanı kimi Azərbaycanı seçirlər. Respondentlərin əksəriyyəti işləyən insanlardır, beləliklə, turistlərin 76,1%-i işləyir və bizneslə məşğul olur.
Sorğuya müxtəlif yaş qruplarından olan respondentlər cəlb olunsa da, Azərbaycana turizm məqsədilə səfər edənlərin əksəriyyəti gənclərdir (18-35 yaş - 60,3%).
Hər 4 turistdən 1-i Azərbaycana bir dəfədən çox gəlir (24%).
Ukrayna (64,2%) və Qazaxıstan (57,8) istisna olmaqla, bütün ölkələrdən gələn turistlər arasında kişilərin sayı qadınlardan çoxdur.
Hindistandan gələn hər 10 turistdən 2-si Azərbaycan haqqında məlumatı turizm agentliklərindən aldığını bildirib. Bu vəziyyət Qazaxıstan və İsraildən gələn turistlər tərəfindən bildirilməyib. Beləliklə, bu ölkələrdə turizm agentliklərinin fəaliyyətinin artırılmasına ehtiyac var.
Turizm bazarının hər bir seqmenti öz davranışı ilə xarakterizə olunur və xüsusi yanaşma tələb edir. Bununla bağlı turistlərə verilən “Azərbaycana gəlişinizdə əsas məqsəd nə idi?” sualına verilən cavablar diqqətə çatdırılıb. turistlərin bütün hallarda ölkəmizi görmək və əylənmək üçün Azərbaycana gəldiyini göstərib.Nəticədə turistlərin 81,4%-i istirahət və istirahət, 10,1%-i qohumları və ya dostları, 5%-i isə işgüzar və peşəkar səyahət edənlər üçün Azərbaycanı seçir. .
Təhlil göstərir ki, Böyük Britaniyadan olan turistlər Azərbaycana işgüzar səfərə daha çox gəlirlər (16,4%). Bu rəqəm ölkəmizdəki firmaların Qərb işçiləri ilə peşəkarcasına əməkdaşlıq etdiyini təsdiqləyir. Bununla belə, demək olar ki, bütün ərəblər (94%) Azərbaycanı yalnız bayram məqsədləri üçün seçirlər.
Dostları və qohumları ziyarət etmək Ukrayna və Türkiyəyə gələnlər arasında daha çox populyardır. Türkiyəli turistlərin ölkəmizə işgüzar səfərlərinin əksəriyyəti xüsusi çəkisi ilə digər ölkələrdən fərqlənir.
Reklam və turizm məhsullarının internet vasitəsilə istehlakçıya çatdırılması beynəlxalq təcrübədə geniş yayılıb. Azərbaycana gələn turistlərin də internet vasitəsilə daha çox məlumat əldə etmək imkanı var. İnternet saytları vasitəsilə Azərbaycan haqqında məlumat əldə etmək turistlər üçün daha sərfəli və əlçatandır (54%). Respondentlərin yarısı (52%) də Azərbaycan haqqında məlumatı dostlarından və tanışlarından aldıqlarını bildirib.
İnternet məlumat mənbəyi kimi ilk üçlükdə Google (57%), Sosial Media (33%) və Booking.com (16,1%) qərarlaşıb.
Sorğunun nəticələrinə görə, hər 10 ziyarətçidən 6-sı ölkəmizə fərdi səfər edib.
Respondentlərin 19,4%-i daha sərfəli qiymətlər təklif etdikləri üçün turpaketlərdən istifadə etdiyini bildirib.
Yaxın Şərqdən gələn qonaqlar daha çox tur paketlərinə üstünlük verirlər.
Azərbaycana gələnlərin əksəriyyəti (53%) “hər şey daxil” paketinə (“Nəqliyyat + Gecə+ Qida, Aktivləşdirmə”) üstünlük verdiklərini bildirib.
Azərbaycana turpaketlərlə gələn 17% (310 nəfər) turpaket üçün nə qədər pul ödədiyini xatırlamayıb və ya məbləği açıqlamaq istəməyib. Respondentlərin 54%-i səyahət paketləri üçün ödənilən məbləğin 3000 AZN-dən az olduğunu, 29%-i isə 3000 AZN-dən yuxarı olduğunu bildirib. Sorğunun nəticələri göstərir ki, ziyarətçilərin əksəriyyəti (65%) Azərbaycan nəqliyyatını seçmir. Azərbaycana tez-tez turist səfərləri Azərbaycan üçün xarakterik deyil. Ziyarətçilərin əksəriyyəti (75%) Azərbaycana ilk dəfə səfər etdiklərini bildiriblər.
Sorğunun nəticələrinə görə, respondentlərin 46%-i səfərləri ərəfəsində Azərbaycanın regionlarına səfər edib. Qalan 54% isə paytaxtdan başqa digər bölgələrə səfər etmədiklərini bildirib.
Ümumiyyətlə, Qəbələ turistlərin sevimli məkanıdır. Əcnəbilərin yarıdan bir qədər çoxu (64,2%) Qəbələyə səfər etdiklərini bildirib. Təbiəti, gəzinti imkanları və oyun meydançaları Qəbələni turizmin bir nömrəli məkanına çevirir. Turistlərin əksəriyyətini seçirlər Beləliklə, xarici turistlərin ən çox səfər etdiyi ikinci rayon əlverişli turizm imkanları təklif edən Qubadır (37,4%).
Sorğunun nəticələrinə görə, turistlər Bakıda təxminən 6 gün, Azərbaycanın bölgələrinə gələn turistlər isə orta hesabla 5 gün qalırlar.
Azərbaycanda 10 gündən çox davam edən gecələmələrin əksəriyyəti səhiyyə və tibbi xidmətlər və ezamiyyətlərlə bağlıdır. Təhsil və təlim məqsədi ilə səyahətlər, könüllülük və ezamiyyətlər əsasən Bakı ilə bağlıdır.
Xaricilər əsasən Bakıda 4 ulduzlu otellərə, bölgələrdə isə lüks otellərə, 5 ulduzlu otellərə üstünlük verirlər. Əksər gecələrə səhər yeməyi daxildir.
Ziyarət ediləcək yerlərin ardıcıllığına nəzər saldıqda məlum olur ki, tarixi yerlər ticarət və mədəniyyət obyektlərindən sonra gəlir. Respondentlərin 70%-i tarixi yerləri, 55%-i isə mədəniyyət yerlərini ziyarət etdiyini bildirib.
Azərbaycana ən çox turist Rusiyadan gəlsə də, ən az pul xərcləyir.
Araşdırmalar göstərir ki, gələn turistlərin əksəriyyəti fərdi şəkildə Azərbaycana gələnlərdir.
Demoqrafik xüsusiyyətlərə nəzər salsaq, turistlərin 56%-i evli, 5%-i isə boşanmış/duldur. Araşdırmalar göstərir ki, ölkəmizə gələnlərin sayı bir qədər də artıb. Xərcləri başqaları tərəfindən qarşılananlar əsasən 14 yaşdan yuxarı turistlərdir..
Respondentlərin 93%-i Azərbaycanda olmaları üçün sərf olunan ümumi məbləği qeyd edib. Məlum olub ki, 1 turist Azərbaycanda olduğu müddətdə orta hesabla 4388 manat xərcləyib.
Əksər turistlər daha çox pul ödəməyə üstünlük verirlər. Turistlərin 53%-i bütün ödənişləri nağd şəkildə həyata keçirir. Əvvəlki nəticələri indiki nəticələrlə müqayisə etdikdə aydın olur ki, nağd ödəniş azalıb, vizual kartla ödənişlər artıb.
Sorğu göstərir ki, Azərbaycana gələn turistlər ölkəmizdə özlərini təhlükəsiz hiss edirlər (5 ballıq şkala üzrə 4,6). Ölkədəki sabitlik Azərbaycanda təhlükəsizlik anlayışına da müsbət təsir göstərir. Turistlər xüsusilə əyləncə parklarında və çimərliklərdə özlərini daha təhlükəsiz hiss etdiklərini qeyd ediblər. Digər tərəfdən, 5 ballıq şkala üzrə 4,45 bal ilə ikinci ən yüksək nəticə turistlərin qiymətləndirdiyi “Yerlilərin dostluğu” meyarı üzrə Azərbaycan xalqının yüksək tolerantlığının göstəricisidir.
Azərbaycanda turist müştəri loyallığı indeksi (NPS) 39 baldır. Ümumiyyətlə, 39 bal müştəri loyallığı indeksi üçün pis nəticə deyil. Bununla belə, tədqiqatın əsas məqsədi müştəri loyallığının yoxlanılması olsa da, nəticələr mövcud turizm mühitinin yaxşılaşdırılmasının zəruriliyini təsdiqləyir. Azərbaycanda turizmin nə dərəcədə inkişaf edəcəyini və proqnozlaşdırılması üçün bu rəqəmlərə istinad edərək turizm fəaliyyətini bu sualla ölçmək olar.
3.Turpaketlərdə daha çox ölkə vətəndaşı və xarici vətəndaş hansı yerlərdə istirahət etməyə üstünlük verir?Turpaketlər hər iki turist qrupu üçün xərclərin az hissəsini təşkil edir. 2023-cü ilin yanvar-mart aylarında daxili turizmdə turistik zərfin alınması üzrə xərclər cəmi xərcin 0.34%-ni təşkil edib. 2023-cü ilin yanvar-may dövründə gəlmə turistlərin turizm zərfinin alınması cəmi xərclərin 0.05%-ni təşkil edir.
2022-ci ildə ziyarətçilərin məqsədə görə bölgüsü 9 faiz işgüzar, 29 faiz istirahət və əyləncə, 47 faiz qohum və dostlara baş çəkmək, 7 faiz müalicə, 8 faiz digər məqsədllər üçün
Əsas işgüzar səfərlər: Bakı (17 faiz), Sumqayıt (17 faiz), Gəncə (16 faiz), Abşeron (16 faiz), Naxçıvan (13 faiz)
İstirahət və əyləncə: Qəbələ (50 faiz), Quba (47 faiz), Xaçmaz (45 faiz), Qusar (44 faiz), İsmayıllı (42 faiz)
Qohum-dostlara baş çəkmək: Zaqatala (62 faiz), Masallı (60 faiz), Sumqayıt (56 faiz), Lənkəran (55 faiz), Şəki (54 faiz).
Müalicə: Bakı (14 faiz), Gəncə (12 faiz), Sumqayıt (12 faiz), Abşeron (10 faiz), Naxçıvan (5 faiz)
Digər: Gəncə (19 faiz), Bakı (12), Abşeron(11), Naxçıvan (10 faiz), Zaqatala (6 faiz)
Daxili turist xərcləmələrinin strukturu, 2022
3 milyard manat
27 faiz hədiyyə
26 faiz qidalanma
19 faiz gecələmə
14 faiz nəqliyyat
14 faiz qidalanma
Azərbaycanlı turistlərin xaricdə xərcləmələri üzrə ölkə payı (2022) 924.8 MİLYON AZN 58 faiz Türkiyə
12 faiz Rusiya
6 faiz BƏƏ
4 faiz İran
3 faiz Gürcüstan
17 faiz digər
40 faiz nəqliyyat
22 faiz yerləşmə
17 faiz alış-veriş
14 fazi qidalanma
7 digər məqsədlər
Azərbaycanlı turistlərin ölkələr üzrə xərclərinin strukturu (2022)
Nəqliyyata ən çox: BƏƏ (51 faiz), yerləşmə: BƏƏ (29%)
Qidalanma: İran (21 faiz), digər: Gürcüstan (37 fazi)
2022-ci ildə ölkəyə gələn turistlərin sayı
1.06 milyon
2023-cü ilin iyun ayında ölkəyə gələn turistlərin gəlmə sayı
205 910 nəfər (2021-ci ilin iyun ayına nisbətən 21 faiz artım var)
4. Ölkədə hava nəqliyyatından turpaketlərdən istifadə edilirmi?Cavab: Bəli, nəqliyyatı xidmətinin təşkili əksər hallarda turizm zərfinə (turpaket) daxil edilir ki, xüsusi ilə də getmə və gəlmə turizmi üzrə zərflərin hazırlanmasında hava nəqliyyatından istifadə edilir. 2022-ci ildə turoperator və turagentlər tərəfindən 16.8 min turizm zərfi satılıb ki, bunlardan 22.5 faizi (3779 zərf) Azərbaycana səyahət etmək istəyən əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, 63.3 faizi isə xarici ölkələrə səyahət edən Azərbaycan vətəndaşlarına satılıb. 2022-ci ildə quru sərhədlərinin il boyu bağlı olması səbəbindən xarici və yerli səyahətçilərə (ölkə daxilində səyahət edən Azərbaycan vətəndaşları istisna olmaqla) satılan bütün zərflərdə nəqliyyat məsələsi hava nəqliyyatı ilə təmin edilib.
5. Müalicəvi əhəmiyyətli istirahət zonalarında ən son monitorinq nə vaxt keçirilib? Müalicəvi əhəmiyyətli istirahət zonalarında monitorinqlər 2020-2022-ci illərdə pandemiya ilə bağlı sanitar tələblərin icrası ilə əlaqədar aparılmışdır.
Rauf QARAYEV, iqtisadçı-ekspert
